Pałac w Rybienku-Wyszkowie

---

Historia

Budowa pałacu w Rybienku-Wyszkowie miała miejsce około 1780 roku, z inicjatywy Jana Stefana Giedroyća, biskupa żmudzkiego. Po jego śmierci w 1803 roku, posiadłość ta trafiła w ręce Augusta Morzkowskiego, który niejednokrotnie gościł w murach pałacu artystów i twórców z Warszawy. Z kolei w 1879 roku, właścicielem budynku stała się rodzina Skarżyńskich, która zarządzała pałacem aż do 1945 roku, kiedy to przeszedł on na własność państwa.

Na początku XX wieku budowla została poddana przebudowie. Prace remontowe obejmowały m.in. dobudowanie tarasu do istniejącego ganku oraz instalację nowoczesnego systemu kanalizacyjnego. Na piętrze zaprojektowano również łazienkę, co znacznie podniosło komfort użytkowania. Obiekt przeszedł jednak poważne zniszczenia w wyniku wojny polsko-bolszewickiej, co skutkowało jego wykradzeniem i dewastacją, zmuszając zarządzających do przekształcenia wnętrza w pensjonat. W latach tych gościł on wiele znamienitych osobistości, takich jak Tadeusz Kotarbiński, Wojciech Kossak oraz Aleksander Zelwerowicz.

W tragicznych okolicznościach, pod koniec września 1939 roku, podczas II wojny światowej, pałac stracił swoje poddasze w wyniku pożaru. Po wojnie, w latach 1953–1989, obiekt został zaadaptowany przez Ministerstwo Zdrowia, które przekształciło go w dziecięce sanatorium zdrowia psychicznego. Następnie, pałac stał się siedzibą jednego z ośrodków Monar, niestety przyczyniając się do znacznej dewastacji budynku.

W latach powojennych przeprowadzono dwie główne konserwacje: od 1947 do 1948 roku naprawiono dach oraz uszkodzone mury, a w latach 1953–1957 zakonserwowano cenne malowidła we wnętrzu. Po 1989 roku pałac przeszedł pod zarząd SARP-u, który rozpoczął remont, niemniej jednak prace te zostały wstrzymane w 1992 roku. Obecnie, po pełnej restauracji przez prywatnego właściciela, pałac pełni rolę centrum konferencyjno-kongresowego, stając się miejscem wielu istotnych wydarzeń.

Architektura

Pałac w Rybienku-Wyszkowie to klasycystyczna budowla, zrealizowana na prostokątnej podstawie, wzniesiona z cegły i pokryta tynkiem. Obiekt składa się z dwóch kondygnacji oraz podpiwniczenia, a jego dach jest czterospadowy, pokryty dachówką ceramiczną. Elewacja frontowa zwrócona jest w kierunku północnym, co zapewnia doskonałą ekspozycję świetlną. Oprócz głównej bryły, zespół architektoniczny obejmuje także dwie oficyny, które ustawione są prostopadle do pałacu.

Budynek wyróżnia się skrajnymi trójosiowymi ryzalitami, które znacznie wystają od frontu oraz są tylko efektem iluzji od ogrodu. Na froncie pałacu znajduje się czterokolumnowy portyk, który kończy się trójkątnym frontonem, zaś od strony ogrodu występuje jednoosiowy ryzalit. Główna część pałacu opiera się na mocnych piwnicach z kolebkowymi sklepieniami, co nadaje mu solidny charakter.

Parter budynku jest podzielony na dwie części – środkową i wschodnią, gdzie dominują dwutraktowe rozwiązania w układzie pomieszczeń. W części zachodniej natomiast, zrealizowano układ trzytraktowy. Na osi centralnej pałacu umiejscowiona jest wąska sień, z nowymi schodami prowadzącymi na piętro, a za nią znajduje się mały, kwadratowy salonik z zaokrąglonymi narożami.

W wschodniej części, którą otacza ogród, ulokowana została elegancka sala balowa, znana jako Sala Błękitna. Na piętrze zachowano układ dwutraktowy, co skutkuje funkcjonalnością i estetyką przestrzeni. W trzech kluczowych pomieszczeniach: Salonie Pompejańskim, Sali Błękitnej (na parterze) oraz Pokoju z Widokami (na piętrze) znajdują się piękne dekoracje malarskie, które powstały około 1790 roku. Autorstwo tych dzieł przypisuje się prawdopodobnie Janowi Bogumiłowi Plershowi.

Nie można pominąć dodatkowej ozdoby Saloniku Pompejańskiego – pieca, który wykonany został z barwnych kafli herbowych przez Michała Piotra Radziwiłła w 1881 roku, w manufakturze nieborowskiej, znaną na koniec XIX wieku.

Park

Na terenie Rybienka-Wyszkowa znajdują się resztki malowniczego parku krajobrazowego, który został zaprojektowany z uwzględnieniem naturalnych walorów ukształtowania terenu. W parku można dostrzec nieliczne, ale cenne okazy starodrzewu, które dodają mu wyjątkowego charakteru.

---

Oceń: Pałac w Rybienku-Wyszkowie

---